Γιώργος Α. Παπανδρέου

Συνέντευξη Γιώργου Α. Παπανδρέου στην ΕΡΑ Πάτρας

Συνέντευξη στην ΕΡΑ Πάτρας και στους δημοσιογράφους Μ. Βασιλάκη και Α. Σταμοπούλου παραχώρησε ο πρώην πρωθυπουργός και βουλευτής Αχαίας, Γιώργος Α. Παπανδρέου, την Τετάρτη 6 Νοεμβρίου 2024.

Θα ήθελα να μας κάνετε ένα πρώτο σχόλιο για τα αποτελέσματα των αμερικανικών εκλογών. Ο προγενέστερος πολιτικός βίος δεν επιτρέπει κανένα περιθώριο αισιοδοξίας;

Η εκλογή του Τραμπ θα παίξει, δυστυχώς, αρνητικό και καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, με τεράστιες επιπτώσεις για το παρόν και το μέλλον του πλανήτη.

Ο Τραμπ δήλωσε μετά τη νίκη του ότι θα τηρήσει όσα έχει πει. Θα κριθεί από τις πράξεις και τις δηλώσεις του, και αυτά που έχει πει είναι πολύ συγκεκριμένα. Οι σχέσεις Ευρώπης-ΗΠΑ θα κλονιστούν. Η άμυνα της Ευρώπης θα είναι βασικό ζήτημα για εμάς τους Ευρωπαίους. Είναι ένα θέμα για το οποίο εμείς οι Έλληνες και οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ πάντα υποστηρίζαμε την ανάγκη μιας ευρωπαϊκής άμυνας και παλεύαμε για αυτήν. Σήμερα, όμως, είναι επιτακτική ανάγκη. Σε μια περίοδο με ενεργές συγκρούσεις, όχι μόνο στη Γάζα, αλλά και στην Ουκρανία και γενικά λόγω της επιθετικότητας της Ρωσίας, το ζήτημα της ασφάλειας είναι καίριο για τους Ευρωπαίους.

Δεύτερον, ο Τραμπ έχει δείξει μια γενικότερη συμπάθεια προς τα αυταρχικά καθεστώτα και τους αυταρχικούς ηγέτες, κάτι καθόλου ευχάριστο για τις Δυτικές χώρες και την ειρήνη.

Οι ηγέτες αυτοί, για λόγους εθνικιστικούς ή φιλοδοξίας, ή για να εγκαθιδρύσουν μόνιμη εξουσία, εμπλέκονται σε πολεμικές περιπέτειες. Βλέπουμε μία φασίζουσα ιδεολογία να ενισχύεται. Δεν είναι μόνο ο Τραμπ. Η ιδεολογία αυτή ενισχύει μια ακροδεξιά αντίληψη, και παρατηρούμε ότι οι συντηρητικές δυνάμεις ελέγχονται όλο και περισσότερο από μια νοοτροπία που δεν συμβαδίζει με δημοκρατικούς κανόνες, ανθρώπινα δικαιώματα, τον διάλογο και τη διαμόρφωση ευρύτερων συναινέσεων. Όταν γίνεται λόγος για «εσωτερικούς εχθρούς» ή για χρήση στρατού εναντίον τους, αυτές είναι αντιλήψεις τραγικές, πρώτα για την ίδια την Αμερική και τον αμερικανικό λαό, και θα ενισχύσουν αντίστοιχες νοοτροπίες και σε άλλες περιοχές, όπως στην Ευρώπη. Πιστεύω ότι είναι ένα σοκ που μας υπενθυμίζει την ανάγκη αγώνων για τη διατήρηση των αυτονόητων.

Θα υπάρξουν κι άλλες επιπτώσεις. Ο Τραμπ μιλάει για οικονομικό προστατευτισμό. Σκοπεύει να επιβάλει υψηλούς δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Φανταστείτε το κόστος που θα έχει αυτό για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και την καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών. Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, ο Τραμπ την αρνείται. Προφανώς γνωρίζει την ύπαρξή της, αλλά εξυπηρετεί μεγάλα συμφέροντα, όπως οι πετρελαϊκές βιομηχανίες, και επιδιώκει να διατηρήσει τη στήριξή τους.

Είναι όλα μπίζνες για τον Τραμπ κύριε Παπανδρέου;

Παρότι εξελέγη με αντισυστημικό προφίλ, ο Τραμπ είναι εκείνος που θα υπηρετήσει καλύτερα από κάθε άλλον τα συμφέροντα των πλουσίων, και το βάρος των δασμών θα πέσει στη μεσαία και φτωχότερη τάξη της Αμερικής. Η νίκη του δεν ήταν συγκυριακή, αλλά υποδεικνύει βαθύτερα προβλήματα ανισοτήτων και αποβιομηχάνισης στις ΗΠΑ, τα οποία οι Δημοκρατικοί δεν κατάφεραν να αναδείξουν. Η Αμερική πρέπει να αλλάξει, να απομακρυνθεί από τη λογική της ηγεμονίας και να γίνει μια δύναμη που θα διαμορφώσει διεθνείς κανόνες δικαίου, οι οποίοι θα ισχύουν και για την ίδια. Δυστυχώς, με τον Τραμπ κάτι τέτοιο δεν θα επιτευχθεί.

Και πρέπει να δούμε εδώ και ποια θα είναι η αντίδραση της ευρωπαϊκής οικογένειας. Για εμάς, για τη γειτονιά μας μας ενδιαφέρει αυτό.

Είναι μία στιγμή κατά την οποία η Ευρώπη πρέπει να ανασκουμπωθεί και έχει δύο επιλογές: είτε θα αντιμετωπίσει τη συστηματική της υπονόμευση και αποσύνθεση, είτε θα αξιοποιήσει την ευκαιρία για να αναδειχθεί σε ηγετική δύναμη παγκοσμίως με τις αρχές της – ελευθερία, συνεργασία των λαών, ανθρώπινα δικαιώματα, και εξανθρωπισμό της παγκοσμιοποίησης και του καπιταλισμού, που σήμερα δημιουργεί τεράστιες οικονομικές ανισότητες, οι οποίες καταλήγουν σε ανισότητες εξουσίας που ελέγχουν τους δημοκρατικούς θεσμούς. Γίνεται εξαγορά ΜΜΕ, αθλητικών ομάδων, και επηρεάζονται πολιτικοί, δικαστές, και αστυνομικές αρχές. Δυστυχώς, η Ευρώπη βρίσκεται σε μια συντηρητική στροφή και πρέπει να αγωνιστούμε για μια δημοκρατική και σοσιαλδημοκρατική Ευρώπη. Για την περιοχή μας είναι ένα ζωτικό ζήτημα. Είμαστε μια περιοχή με μεγάλα προβλήματα και πολλές αντιθέσεις. Η Ελλάδα μπορεί να συμβάλει δυναμικά στη διαδικασία ενδυνάμωσης της Ευρώπης σε όλους τους τομείς και πρέπει επιτέλους να ασχοληθεί όχι μόνο με τα Ελληνοτουρκικά, αλλά και με τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, και τη Μεσόγειο, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες. Πρέπει να ενισχύσουμε τις σχέσεις μας με τον Ελληνισμό και τις ομάδες πίεσης στο εσωτερικό των ΗΠΑ. Χρειάζεται μια εξωτερική πολιτική δραστήρια, με φαντασία και τόλμη.

Μιλήσατε προηγουμένως για την κλιματική αλλαγή. Αναφέρομαι στην αντίθεση που εκφράσατε για το νέο αιολικό πάρκο στον Πατραϊκό. Τι είναι αυτό που δεν σας πάει καλά; Φαντάζομαι ότι έχει να κάνει με τον όρο της πράσινης μετάβασης στον οποίο έχετε αναφερθεί πολύ νωρίτερα και αρκετές φορές στην πολιτική σας διαδρομή.

Εδώ και 25 χρόνια έχω μιλήσει για την ανάγκη της πράσινης μετάβασης. Παλαιότερα οι αντίπαλοι κοροϊδευαν μιλώντας για «πράσινα άλογα», σήμερα το βλέπουμε καθημερινά, όπως τώρα, Νοέμβριο, που είχαμε φωτιές στην Καλογριά. Ευτυχώς φαίνεται ότι είναι υπό έλεγχο, αλλά και εδώ βλέπω ότι η κυβέρνηση το αντιμετωπίζει χωρίς σχέδιο και στήριξη, ειδικότερα αν δούμε την τραγική αντιμετώπιση που επεφύλαξε στους εποχικούς πυροσβέστες, όπου το καλοκαίρι τους θεωρούμε ήρωες και τον χειμώνα τους λοιδορούμε. Ο χειμώνας είναι η εποχή που πρέπει να προστατεύσουμε τα δάση από τις φωτιές που θα μπορούσαν να υπάρχουν το καλοκαίρι.

Αν μιλήσουμε ειδικότερα για τα αιολικά πάρκα, είμαι εναντίον του μοντέλου που προωθεί η κυβέρνηση σήμερα. Η κυβέρνηση προωθεί ένα μοντέλο για τις πέντε μεγάλες εταιρείες στην ενέργεια. Αυτοί που είχαν το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, αυτοί και αύριο θα ελέγχουν τον αέρα, τον ήλιο, τη γεωθερμία, αυτά που είναι δημόσια αγαθά. Θα έπρεπε πρώτα από όλα να γίνει μια σοβαρή διαβούλευση γύρω από την πράσινη ανάπτυξη. Δεν υπήρξε στην περιοχή μας. Δεν υπήρξε σοβαρή συζήτηση με τις τοπικές αρχές, τους τοπικούς φορείς, το Πανεπιστήμιο και τους πολίτες στην Πάτρα. Αυτά τα μεγάλα πάρκα είναι κερδοφόρα για κάποιους λίγους και δεν υπάρχει σοβαρό ανταποδοτικό τέλος για την τοπική κοινωνία. Πέρα όμως από αυτά, πρέπει να πάμε στο μοντέλο της ενεργειακής δημοκρατίας, όπως το είχαμε συζητήσει και πριν από δύο χρόνια στην Πάτρα σε συνέδριο του Ιδρύματος Ανδρέα Παπανδρέου.
Τι σημαίνει αυτό; Ο κάθε πολίτης, ο κάθε δήμος, η κάθε μικρομεσαία επιχείρηση θα μπορούν να είναι και καταναλωτές και παραγωγοί ενέργειας και να τους ανήκει η ενέργεια. Μικρά δίκτυα σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πόλη να ελέγχονται από πολίτες, συνεταιρισμούς, κοινότητες. Σαφέστατα η αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει τον πρώτο ρόλο και μάλιστα, παλαιότερα, είχαμε ψηφίσει η αυτοδιοίκηση να έχει τον πρώτο λόγο πρόσβασης στα δίκτυα και ήρθε ο κ. Χατζηδάκης και άλλαξε το νόμο, βγάζοντας εκτός την τοπική αυτοδιοίκηση ώστε να μην έχει προτεραιότητα στα δίκτυα ενέργειας, μία αντίληψη αντι-αυτοδιοικητική, αντιδημοκρατική.

Η ενεργειακή δημοκρατία συνεπάγεται φθηνή ενέργεια. Σήμερα το κόστος είναι τεράστιο για τον πολίτη. Αντί για επιδότηση λογαριασμών, μπορεί να γίνει επιδότηση για φωτοβολταϊκά σε κάθε σπίτι, όπως το κάνει π.χ. η Κύπρος. Οι μεγάλες εταιρείες με την ενεργειακή κρίση που υπήρξε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία έχουν κέρδος μεγαλύτερο από ποτέ άλλοτε και η φορολογία του Έλληνα πολίτη πηγαίνει στα κέρδη αυτών των εταιρειών.

Αλλαγή πολιτικής λέτε εσείς.

Αλλαγή πολιτικής ναι. Θα μπορούσαμε να είμαστε ανεξάρτητοι και αυτόνομοι ως χώρα. Γιατί να είμαστε εξαρτημένοι από το αν θα βρούμε φυσικό αέριο ή πετρέλαιο από την μία χώρα ή την άλλη; Θα είμαστε έρμαια της Ρωσίας, της Αλγερίας, της Σαουδικής Αραβίας ή του Αζερμπαϊτζάν; Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πρωτοπόρα διεθνώς. Θα μπορούσε να δημιουργήσει πολλές και καινούργιες θέσεις εργασίας για τους νέους. Τέλος, θα υπήρχε μία συμμετοχική διαδικασία. Θα μιλούσαμε για μία συμμετοχική δημοκρατία. Όποιο έργο γινόταν, θα γινόταν μέσα από τη διαβούλευση και τον έλεγχο των πολιτών και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις θα ήταν τελείως διαφορετικές.

Θα μπορούσε επίσης η Ελλάδα να αναπτύξει και τεχνολογία. Το 2008 είχαμε κάνει στο Συμπόσιο της Σύμης συζήτηση για τις ανεμογεννήτριες και είχαμε προτείνει τα πανεπιστήμιά μας, ιδιαίτερα τα πολυτεχνεία, να διαμορφώσουν ανεμογεννήτριες που συνάδουν με το περιβάλλον το ελληνικό. Ποια είναι η τουριστική εικόνα της Ελλάδας; Είναι οι ανεμόμυλοι της Μυκόνου, μια πρώτη μορφή ενεργειακής μονάδας. Έχουμε μία παράδοση και πάνω σε αυτή θα μπορούσαμε να διαμορφώσουμε δικιά μας τεχνολογία που να μην είναι αισθητικά και περιβαλλοντικά βλαβερή. Έχουμε μια τελείως άλλη αντίληψη. Υπάρχουν επιλογές. Θέλουμε να παραδώσουμε τον ήλιο μας, τον άνεμό μας, την γεωθερμία μας σε πέντε μεγάλες εταιρείες, οι οποίες ουσιαστικά θα είναι εξαρτημένες από άλλες μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού που θα τις εξαγοράσουν;

Λέτε κύριε Πρόεδρε ότι δεν έχουν τηρηθεί αυτές οι προϋποθέσεις στην περίπτωση του Πατραϊκού;

Στο συγκεκριμένο αιολικό πάρκο δεν έχουν τηρηθεί οι προϋποθέσεις, ούτε σοβαρής διαβούλευσης, ούτε σοβαρής περιβαλλοντικής μελέτης.

Σε αυτήν τη μετάβαση, την πράσινη και βιώσιμη, πιστεύω ότι πρέπει να υπάρξει κίνημα για την ενεργειακή δημοκρατία, με τους πολίτες, με την αυτοδιοίκηση μπροστά, ώστε να παλέψουμε για μία άλλη ενεργειακή πολιτική που θα βοηθήσει τον πολίτη να έχει φθηνή, αλλά και αυτόνομη, ανεξάρτητη ενέργεια.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *