Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία του πρώην πρωθυπουργού και βουλευτή Αχαΐας, Γιώργου Α. Παπανδρέου στο συνέδριο του Συλλόγου Αποφοίτων Κολλεγίου Αθηνών με τίτλο: “Περιβάλλον, Κλιματική Αλλαγή και Ενέργεια: Οι Προκλήσεις και οι Αντιφάσεις”, την Παρασκευη 28 Μαρτίου 2025.
«Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,
Χαρά που βρίσκοµαι στις αίθουσες των παιδικών
και εφηβικών µου αναµνήσεων.
Μια εποχή ταραγµένη µε αποκορύφωµα για µένα
την δικτατορία και µετέπειτα εξορία.
Αν τότε η δηµοκρατία βρέθηκε στο στόχαστρο
κάτω από τα τανκς και τα όπλα σήµερα οι
δηµοκρατικοί µας θεσµοί απειλούνται από το
φαινόµενο της συγκέντρωσης πλούτου και
εξουσίας, και µια κυριαρχία ολιγαρχών από τις
ψηφιακές πλατφόρµες µέχρι και την ενεργειακή
βιοµηχανία.
Έχουν µήπως σχέση όλα αυτά µε την κλιµατική
κρίση, που δεν είναι πια απειλή του µέλλοντος—
αλλά η καθηµερινή µας πραγµατικότητα;
Μήπως οι πυρκαγιές, πληµµύρες, καύσωνες,
ξηρασίες—δεν είναι µεµονωµένα γεγονότα.
Είναι τα συµπτώµατα ενός συστήµατος που έχει
φτάσει στα όριά του.
Η ανάγκη για µια πράσινη µετάβαση είναι πια
παγκόσµια παραδοχή.
Το πως θα κατανοήσουµε και πως θα
διαχειριστούµε την κρίση αυτή θα καθορίσει το
µέλλον της ανθρωπότητας.
Έχοντας ζήσει και διαχειριστεί πολλαπλές κρίσεις
στη ζωή µου, ξέρω ότι στις κρίσεις µπορεί να
βγουν κερδισµένοι όλοι, ή να βγουν χαµένοι και
φτωχότεροι οι ανίσχυροι και ακόµα πιο ισχυροί και
πλούσιοι οι δυνατοί.
Η Ιστορία µας προειδοποιεί: οι κρίσεις δεν
οδηγούν αυτόµατα στην πρόοδο—µπορούν να
βαθαίνουν τις ανισότητες.
Η οργάνωση OXFAM σε εκθέσεις της τεκµηριώνει
ότι µετά την οικονοµική κατάρρευση του 2008 και
ξανά κατά τη διάρκεια της πανδηµίας COVID-19, η
ανισότητα εκτοξεύτηκε: οι δισεκατοµµυριούχοι
πλούτισαν, ενώ εκατοµµύρια άνθρωποι
βυθίστηκαν στη φτώχεια. Και συγκεκριµένα µετά
την πανδηµία οι 10 πλουσιότεροι άνδρες στον
κόσµο διπλασίασαν τον πλούτο τους ενώ το 99%
του πληθυσµού της γης έγινε φτωχότερη.
Η κλιµατική κρίση είναι η µεγαλύτερη δοκιµασία
που αντιµετωπίζουµε—όχι µόνο τεχνολογικά, αλλά
ηθικά και κοινωνικά.
Και οι αλλαγές που απαιτούνται είναι τεράστιες.
Δεν αρκούν να βρούµε τους πόρους γιατί θα
αλλάξουν τα πάντα.
Η ενέργεια, η πολεοδοµία, πως κτίζουµε, πως
καταναλώνουµε, πως παράγουµε, πως
µετακινούµαστε, τι µαθαίνουµε και ποια νέα
επαγγέλµατα θα έχουµε, πως αλλάζει η παιδεία και
το σύστηµα υγείας µας.
Αυτή η κλιµατική κρίση ακόµα περισσότερο από
τις άλλες ή θα γίνει ευκαιρία για µια δηµιουργική
καινοτόµα και δίκαιη πορεία – προς µια νέα
κοινωνία, είτε θα αποτελέσει πηγή δυστυχίας,
αδικίας, συγκρούσεων, πολέµων και καταστροφής
του πολιτισµού µας.
Και τα ερωτήµατα που πρέπει να θέσουµε είναι
συγκεκριµένα:
Για ποιον γίνεται αυτή η µετάβαση;
Ποιος έχει τη δύναµη να αποφασίζει;
Ποιος τελικά επωφελείται; Ποιος κερδίζει;
Ποιος συµµετέχει και βελτιώνει τη ζωή του και
ποιος βρίσκεται αποκλεισµένος σε ένα είδος
κλιµατικού απαρντχάιντ;
Και ποιος αντιστέκεται σε µια µετάβαση σήµερα;
Η ίδια η OXFAM σε πρόσφατη έκθεση µιλά για την
ισχύ των παγκόσµιων ολιγαρχών που γίνονται
εµπόδιο στην πράσινη µετάβαση έχοντας
υπερβολική εξουσία ώστε να µπορούν να
αιχµαλωτίζουν ή να ελέγχουν τους δηµοκρατικούς
µας θεσµούς.
Για αυτό η µετάβαση πρέπει να βασίζεται σε τρεις
θεµελιώδεις πυλώνες που έχουν κατά βάση
υιοθετηθεί και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Κοινωνική δικαιοσύνη
- Βαθιά δηµοκρατία
- Συλλογική – Κοινοτική – ιδιοκτησία
Ξεκινώ από το πρώτο
I. Η Πράσινη Μετάβαση Πρέπει να Είναι
Κοινωνικά Δίκαιη
Αν δεν δράσουµε µε σχέδιο και δικαιοσύνη, η
µετάβαση θα αντιγράψει το παρελθόν: οι
προνοµιούχοι θα προσαρµοστούν και θα
κερδίσουν, ενώ οι ευάλωτοι θα πληρώσουν το
τίµηµα.
Η πράσινη αδικία είναι υπαρκτή.
Τα νοικοκυριά µε χαµηλά εισοδήµατα πληρώνουν
δυσανάλογα για την ενέργεια.
Οι εργαζόµενοι σε ρυπογόνες βιοµηχανίες
βλέπουν τις δουλειές τους να εξαφανίζονται χωρίς
εναλλακτικές.
Οι αγροτικές και περιθωριοποιηµένες κοινότητες
µένουν στο περιθώριο.
Χρειαζόµαστε µια Δίκαιη Μετάβαση, όπου τα βάρη
και τα οφέλη της κλιµατικής δράσης κατανέµονται
ισότιµα.
Αυτό σηµαίνει:
•Προγράµµατα επανακατάρτισης και
εγγυηµένες διαδροµές απασχόλησης για
εργαζόµενους που αλλάζουν κλάδο.
•Στοχευµένες επενδύσεις σε περιοχές ευάλωτες
σε οικονοµική αποδιάρθρωση.
•Κοινωνική προστασία για την αντιµετώπιση της
ενεργειακής φτώχειας.
•Δηµόσιες επιδοτήσεις που προάγουν τη
συµπερίληψη—όπως προγράµµατα ενεργειακής
αναβάθµισης για φτωχά νοικοκυριά και πράσινες
θέσεις εργασίας για τη νεολαία.
Αν η κλιµατική κρίση γίνει ιστορία αποκλεισµού
και επιβίωσης για λίγους—και δεν είναι αφετηρία
για δικαιοσύνη, συµµετοχή και συλλογική δύναµη,
θα βρεθούν οι κοινωνίες µας διχασµένες, µε
πολώσεις, ευάλωτες σε δηµαγωγία, αυταρχισµό
και βία.
Αυτό εγινε σαφές προ ετών, οταν σε µια
καλοπροαίρετη προσπάθεια του Προέδρου Μακρόν
στη Γαλλία, φορολόγησε το πετρέλαιο για να
µειώσει του ρύπους. Χτυπήθηκαν τοτε υπερβολικά
και αδικα φτωχότεροι εργαζόµενοι που για να
πανε στη δουλειά τους εχαναν δυσανάλογα από το
εισόδηµά τους – και ξεκίνησε το κίνηµα των
κίτρινων γιλέκων, η gillet jaune, οπως
ονοµάστηκε.
Δεύτερο βασικό σηµείο
II. Η Πράσινη Μετάβαση Πρέπει να Είναι
Βαθιά Δηµοκρατική και Συµµετοχική
Η πράσινη µετάβαση που όπως προείπα δεν είναι
απλώς τεχνολογική αλλαγή, είναι µια ριζική
αναδιάρθρωση στον τρόπο που µετακινούµαστε,
χτίζουµε, καλλιεργούµε, καταναλώνουµε, ζούµε.
Μια τόσο βαθιά αλλαγή δεν µπορεί να επιβληθεί
από πάνω.
Δείτε επι covid την έλλειψη εµπιστοσύνης από µια
σχετικά µεγάλη µερίδα πολιτών που αισθάνθηκε
φόβο, αποµόνωση και χωρίς φωνή και κατέληξε
σε κίνηµα κατα του εµβολιασµού.
Όταν οι πολίτες αποκλείονται από τη διαδικασία,
θα αντισταθούν στο αποτέλεσµα.
Για αυτό σε έκθεση µου στο Συµβούλιο της
Ευρώπης – που ψηφίστηκε οµόφωνα στην
Κοινοβουλευτική Συνέλευση – επιµένω ότι η
δηµοκρατία δεν είναι εµπόδιο—είναι προϋπόθεση
επιτυχίας.
Και ηθικά προ-απαιτούµενο γιατί οι αποφάσεις για
ποιον παίρνονται – αν όχι για τον ίδιον το πολίτη;
Για να αντιµετωπίσουµε την κλιµατική κρίση
χρειαζόµαστε περισσότερη συµµετοχή, όχι
λιγότερη:
Η κοινοβουλευτική και αντιπροσωπευτική
δηµοκρατία έχει και αυτή τα όριά της.
Ενω εγώ ως βουλευτής είµαι εκπρόσωπος του
ελληνικού λαού, την ίδια στιγµή είµαι και σε έναν
αγώνα για την κατάκτηση και νοµή της εξουσίας.
Υπάρχει εδώ και µια αντίφαση.
Θέλουµε να υπηρετήσουµε το κοινό καλό ή µας
παρασύρει η δίψα για εξουσία;
Οι αρχαίοι προγονοί µας ήσαν καινοτόµοι.
Είχαν και αλλεργία µε την συγκέντρωση και
κατάχρηση της εξουσίας.
Και έβρισκαν όλο και νέες µορφές δηµοκρατικής
συµµετοχής για να µην µπορεί εύκολα να
εµπεδώνεται η εξουσία στους λίγους.
•Συνελεύσεις πολιτών: (mini-publics)
Γαλλία – για τη διαµόρφωση των κλιµατικών
πολιτικών.
Ιρλανδία – για το θέµα των εκτρώσεων
•Συµµετοχικός προϋπολογισµός (Porto Allegre
Brazil) (αλλά γιατί όχι και για τον σχεδιασµό
πράσινων επενδύσεων.
•Συµπαραγωγή σχεδίων για δηµόσιες
συγκοινωνίες, αστική ανάπτυξη, ενέργεια.
‘Συλλογική σοφία’
•ψηφιακή – ηλεκτρονική αγορά (µε την αρχαία
έννοια – όχι µόνο για προϊόντα αλλά για την
συµµετοχή του πολίτη)
4ος πυλώνας διακυβέρνησης – ο πυλώνας
διαβούλευσης
(Wiki-laws – βικιπειδια – για τους νοµους)
Ψηφιακά εργαλεία που φέρνουν περισσότερες
φωνές στο τραπέζι, ειδικά από κοινότητες που
παραδοσιακά έχουν αποκλειστεί.
Αλγόριθµοι που βοηθούν την συζήτηση, τον
διάλογο και τις συναινέσεις σε λύσεις αντί στην
πόλωση και στο cocooning.
Αυτό δεν καθυστερεί την πρόοδο—την ενισχύει.
Γιατί όταν οι άνθρωποι έχουν λόγο, γίνονται
σύµµαχοι της αλλαγής.
Την υπερασπίζονται.
Αποτελεί ιδιοκτησία τους.
Τέλος η δηµοκρατική συµµετοχή µπορεί να είναι
και άµεσα οικονοµική
Θα µιλήσω για την ενεργειακή δηµοκρατία
IΙΙ. Η Παραγωγή Ενέργειας Πρέπει να Ανήκει
στους Πολλούς, Όχι στους Λίγους
Σήµερα, η ενέργεια εξακολουθεί να ελέγχεται
κυρίως από λίγες µεγάλες εταιρείες.
Αποτέλεσµα;
Αδικία στις τιµές, έρµαιοι των διεθνών αγορών και
των γεωπολιτικών εξελίξεων, έλλειψη διαφάνειας,
απόφαση µε κριτήριο το κέρδος.
Αλλά υπάρχει κι άλλος δρόµος: αποκεντρωµένη,
δηµοκρατική, κοινοτικά ελεγχόµενη ενέργεια.
Η ενέργεια πρέπει να είναι κοινό αγαθό, όχι απλά
εµπόρευµα.
Χρειαζόµαστε και µπορούµε:
•Κάθε επιχείρηση, κάθε δήµος, κάθε γειτονιά,
κάθε σχολείο, κάθε δηµόσιο κτίριο να έχει και να
παράγει ενέργεια
•Ενεργειακούς συνεταιρισµούς σε επίπεδο
γειτονιάς/δήµων κοινότητας.
•Φωτοβολταϊκά στις στέγες σχολείων, µε
συµµετοχή µαθητών και τοπικής κοινωνίας.
•Δηµοτικές ενεργειακές κοινότητες, θα έχουν
µικροδίκτυα και αυτονοµία. Χωρίς γραµµές
υψηλών τάσεων, χωρίς την ανάγκη τεραστίων
ανεµογεννητριών, και ο πολίτης prosumer,
producer and consumer
•µικρά αιολικά πάρκα κοινοτικής ιδιοκτησίας, µε
τα οφέλη να επιστρέφουν στους πολίτες.
Αυτό συµβαίνει ήδη όπως στη Δανία η στη
Γερµανία,
Η ενεργειακή δηµοκρατία δεν είναι όνειρο—είναι
εφικτή. Ειδικά για την Ελλάδα
Η ενέργεια είναι δύναµη.
Και η δύναµη ανήκει στον λαό.
Αλλά και εθνικά µε τεράστιο όφελος.
Όχι εξαρτώµενοι από τον οποιονδήποτε, Ρώσο,
Αµερικανό, Αλγερινό, Σαουδάραβα, ή πολυεθνικό
κολλοσο.
Και µε τιµές που θα βελτιώσουν άµεσα το κόστος
ζωής αλλά και την ανταγωνιστικότητα του
ελληνικού προϊόντος από τον πρωτογενή τοµέα
µέχρι και τον τουρισµό
Κλείνω µε ένα ακόµα ζήτηµα που είναι αγαπηµένο
µου θέµα αλλά θεωρώ και προϋπόθεση για µια
πράσινη, δίκαιη και δηµοκρατική µετάβαση.
Την παιδεία
Τα Σχολεία Ως Καρδιά της Νέας Πράσινης
Κοινωνίας
Όπως καταλάβατε θεωρώ ότι η πράσινη µετάβαση
δεν είναι µόνο µια τεχνολογική πρόκληση.
Και οι τεχνολογίες και τα χρήµατα πιστεύω
βρίσκονται.
Είναι κοινωνικό, ηθικό και δηµοκρατικό έργο.
Αλλά για να τη θεµελιώσουµε, για να την
εδραιώσουµε διαγενεακά, χρειαζόµαστε κάτι
παραπάνω από πολιτικές.
Χρειαζόµαστε ένα νέο συλλογικό θεσµό
µετασχηµατισµού και πολιτισµού.
Και αυτός υπάρχει ήδη.
Είναι τα σχολεία µας.
Όµως – όχι όπως σήµερα λειτουργούν
Τα σχολεία πρέπει να γίνουν κάτι περισσότερο από
εκπαιδευτικά ιδρύµατα για να βγάζουν
επαγγελµατίες για επαγγέλµατα που ίσως δεν
υπάρξουν καν.
Πρέπει να γίνουν καταλύτες της αλλαγής.
Φανταστείτε:
•Αίθουσες διδασκαλίας µε ηλιακή ενέργεια,
όπου οι µαθητές µαθαίνουν πώς λειτουργούν τα
ενεργειακά συστήµατα.
•Κήπους και αγρούς στα προαύλια, όπου η
αειφορία γίνεται πράξη.
•Διδακτικά προγράµµατα που συνδυάζουν την
επιστήµη του κλίµατος, τις νέες τεχνολογίες, αλλά
και νέες αντιλήψεις και συµπεριφορές, µε τη
δηµοκρατική συµµετοχή και την κοινωνική
δικαιοσύνη.
•Μαθητικά έργα που αναβαθµίζουν σχολικές
υποδοµές, ανακυκλώνουν, οργανώνουν,
συνδέουν σχολεία µε την ευρύτερη γειτονιά και τα
προβλήµατα της.
Τα σχολεία µπορούν να γίνουν ζωντανά
εργαστήρια βιωσιµότητας – µε project – που
συµµετοχικά λύνουν προβλήµατα – όχι µόνο
θεωρητικά αλλά και της ίδιας της δικιάς τους
κοινωνίας.
Κέντρα δηµοκρατικής παιδείας.
Εκκολαπτήρια τοπικής ανθεκτικότητας.
Καλλιεργώντας και αντίληψη συλλογικής
συνεργασίας, ένας σύγχρονος κοινοτισµός, που
αναβιώνει την έννοια της γειτονιάς, του δήµου,
και προάγει τον διάλογο αντί της αντιπαράθεσης
και του bullying.
Βάζοντας τα σχολεία στο κέντρο της µετάβασης,
χτίζουµε µια πράσινη κοινωνία όχι µόνο για το
σήµερα, αλλά και για το αύριο.
Με µια πρόσκληση πρόκληση: γιατί δεν ξεκινάτε
µια πρωτοβουλία εδώ από το σχολεία για όλη την
Ελλάδα και την Ευρώπη:
Συνελεύσεις Νέων Πολιτών για το Κλίµα – χώρους
όπου εσείς, οι µαθητές, συζητάτε, προτείνετε,
αποφασίζετε
Η γνώµη σας θα µετρήσει και οι ιδέες σας θα
αλλάξουν τον κόσµο.
Ας προχωρήσουµε λοιπόν—µε δικαιοσύνη ως
πυξίδα, δηµοκρατία ως µέθοδο και συλλογική
ιδιοκτησία ως θεµέλιο.
Και ας χτίσουµε αυτό το µέλλον από το πιο δυνατό
σηµείο:
στα χέρια της νέας γενιάς, µέσα στις αίθουσες των
σχολείων µας.
🟩 ΠΟΙΗΜΑ |
Κλείνοντας ρωτησα µια νέα συνεργάτιδα µου να
µου φτιάξει ένα πιο λυρικό τέλος της οµιλίας που
θα απευθύνεται στους νέους.
Η νέα µου συνεργάτιδα λέγεται τεχνητή
νοηµοσύνη και µαζί φτιάξαµε ένα µικρό ποίηµα για
το κλείσιµο αυτής της ηµερίδας:
Λέγεται “Η Πράσινη Εξουσία Είναι Δική Σου”
‘Όχι, δεν είµαστε ταινία επιστηµονικής φαντασίας.
Η Γη καίγεται,
Η απειλή δεν µας ρωτά πια αν “θα συµβεί”.
Μη µας εκπλήσσει γιατί “συµβαίνει ήδη”
Οπότε φίλε, φίλη, σταµάτα το scroll –
και κοίτα γύρω σου: σε αφορά.
Λέµε “πράσινη µετάβαση” και φαντάζεσαι Tesla και
panels.
Αλλά εγώ λέω:
Για ποιον είναι το πράσινο;
Ποιος το σχεδιάζει, ποιος πληρώνει, σε ποιον
ανήκει, ποιος µένει έξω;
Γιατί αν δεν προσέξουµε,
η µετάβαση θα ’ναι σαν πάρτι VIP:
Με φώτα LED για τους λίγους,
και σκοτάδι ενεργειακής φτώχειας για τους
πολλούς.
Κι αυτό, δεν το λες “δίκαιο”.
Το λες: copy-paste ανισότητας µε οικολογικό
filter.
Θες λύσεις;
Πάµε!
🟢 Πρόσβαση σε δουλειές, όχι απώλειες.
🟢 Επενδύσεις σε γειτονιές που τις ξέχασε το
σύστηµα.
🟢 Προγράµµατα µε νόηµα, όχι PowerPoint.
Γιατί πράσινη µετάβαση χωρίς δικαιοσύνη είναι
σαν
ποδήλατο χωρίς τιµόνι:
σου λένε “πήγαινε µπροστά” αλλά πας όπου σε
πάει το ρεύµα.
🗳 Και η Δηµοκρατία;
Όχι, δεν καθυστερεί.
Επιταχύνει.
Δεν είναι εµπόδιο.
Είναι η γέφυρα
η σίγουρη που ενώνει
Φτιάξε συνελεύσεις.
Σχεδίασε µαζί.
Ρώτα, ψήφισε, πρότεινε.
Αλλιώς, η πράσινη πολιτική θα γίνει… διαφήµιση.
⚡ Και η Ενέργεια;
Σήµερα είναι power.
Αλλά ποιος κρατάει την πρίζα;
Σου λέω:
- Κάνε συνεταιρισµό µε την πολυκατοικία σου.
- Βάλε πάνελ στο σχολείο σου.
- Μοίρασε τα κέρδη σε αυτούς που πληρώνουν
κάθε µήνα τον λογαριασµό και λένε “ουφ”.
Η ενέργεια δεν είναι προϊόν.
Είναι δικαίωµα.
🏫 Και το σχολείο;
Ξεκόλλα από το “µάθηµα – κουδούνι – διάλειµµα”.
Το σχολείο να γίνει:
-εργαστήριο βιωσιµότητας
-χώρος δηµοκρατίας
-φυτώριο δικαιοσύνης
🌱 Με ηλιακά στις στέγες
🌱 Με λαχανόκηπους στην αυλή
🌱 Με µαθήµατα που ενώνουν φυσική, πολιτική
και ζωή
Γιατί το µέλλον δεν θα φτιαχτεί σε υπουργεία
µόνο.
Θα χτιστεί στις τάξεις.
Στις αυλές.
Στις πλατείες
Στις ιδέες.
ΣΕ ΕΣΑΣ, ΜΕ ΕΣΑΣ, ΑΠΟ ΕΣΑΣ.
Γιατί ναι, Ιρλανδοί και Γάλλοι, και πολλοί άλλοι,
µας έδειξαν τον δρόµο·
Εµπνευσµένοι από τους αρχαίους Αθηναίους,
πολίτες ενεργοί
όχι στον καναπέ,
ούτε ώρες στο καφενείο µόνο
µε φρεντο και φραπέ
Αλλά µέσα από συνελεύσεις, ιδέες και ερώτηµα
κοινό:
Σε ποια Γη θέλουµε να ζήσουµε;
Σοβαρά τώρα,
Ποια κοινωνία θέλουµε να χτισουµε,
εσύ και εγώ;
Και τι µάθαµε εκεί, στο κύκλο της συµµετοχής;
Ότι η αλλαγή δεν έρχεται µε likes, αλλά µε
συµµετοχή και αποφάσεις αληθινές
όχι µόνο εικονικές
σαν τη σπηλιά του Πλατωνα που βλεπαν µόνο
σκιές
Ότι το “ναι” στον διάλογο,
είναι πιο δυνατό απ’ το “όχι” στο βουλευτή.
Και ότι η εµπιστοσύνη γεννιέται, οι λύσεις
εµφανίζονται, όταν σου δίνουν το µικρόφωνο, όχι
απλά το χειροκρότηµα.
Στην Ιρλανδία είπαν: “Φορολογήστε τους
ρύπους!”
Στη Γαλλία: “Όχι άλλο πετρέλαιο – βάλτε τραµ”
Κι εµείς; Στην Ελλάδα της καρδιάς και της
σκέψης;
µας
ζωής
Θα µείνουµε θεατές, θα γράψουν άλλοι την µοίρα
ή εµείς συγγραφείς στις επόµενες σελίδες της
Η δηµοκρατία δεν είναι απολίθωµα, ούτε souvenir.
Δεν πωλείται στο Μοναστηράκι µε σετ τσολιά για
τουρίστες
Είναι ζωντανή – και την κρατάς αναµµένη,
όταν τη µοιράζεσαι, όταν λες:
“Εδώ είµαστε – κι έχουµε λόγο εµείς!”
Εµείς, τα παιδιά της Αθηνάς και του Περικλή,
ξέρουµε πως σοφία δεν είναι µόνο ένα πτυχίο.
Είναι να ακούς, να ρωτάς, να µαθαίνεις πάντα
κι όχι να περιµένεις τον “σωτήρα” που τελικά σε
παραπλανά, σε καταπιέζει και λέει τελικά… σε δέκα
χρόνια πάλι.
🔥 Τελική λέξη;
Μην περιµένεις τον “ειδικό” ή τον “ηγέτη”.
Εσύ είσαι η εξουσία.
Η µετάβαση θα είναι δικιά σου – ή δεν θα γίνει
καθόλου.
Με δικαιοσύνη για πυξίδα,
δηµοκρατία για τιµόνι,
και κοινοτική ιδιοκτησία για καύσιµο —
Πάµε µπροστά.
Από το σχολείο.
Από εσένα.
Από τώρα.
Γι’ αυτό και λέω – κι άσε τους σοβαροφανείς να
γελούν:
-Φτιάξε Συνέλευση στο σχολείο – η αλλαγή
ξεκινά απ’ την τάξη.
-Άνοιξε φόρουµ στην πλατεία – µίλα πριν γίνει
στάχτη.
-Δώσε στον µαθητή θέση, στον γονιό φωνή,
στον δάσκαλο βήµα.
Μην περιµένεις την άδεια.
Εσύ είσαι η σπίθα.
Το µέλλον χρειάζεται ΕΣΕΝΑ.
ΣΗΜΕΡΑ.
Όχι σε κάποια “στρατηγική του 2040” αλλά τώρα,
στο διάλειµµα.
Rex is nova – η ώρα για σένα πλησιάζει.
Κι αυτή τη φορά, θα έχουµε τον ήλιο µε το µέρος
µας.»