Ομιλία του πρώην πρωθυπουργού και Προέδρου του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας, Γιώργου Α. Παπανδρέου, στην εκδήλωση της πρωτοβουλίας SportEYE που πραγματοποιήθηκε σήμερα στην Αθήνα:
«Κυρίες και Κύριοι, αγαπητοί φίλοι,
Φτάσαμε στο τέλος αυτού του εμπνευσμένου ταξιδιού που είναι το έργο SportEYE.
Μέσα σε αυτούς τους μήνες και μέσα από τη δουλειά μας εδώ στην Αθήνα, εσείς, εμείς, αποδείξαμε ότι ο αθλητισμός είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια απλή ψυχαγωγία, πολύ περισσότερο από μια ανταγωνιστική δραστηριότητα, πολύ περισσότερο από ένα παιχνίδι.
Ο αθλητισμός είναι εκπαίδευση.
Είναι μεταμόρφωση.
Είναι γέφυρα ανάμεσα στους ανθρώπους.
Η πρωτοβουλία SportEYE (με την υποστήριξη των προγραμμάτων Erasmus Plus) μας έδωσε εργαλεία και δίκτυα:
– Καλές πρακτικές από όλη την Ευρώπη για το πώς οι αθλητικοί οργανισμοί εναρμονίζονται με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
– Εκπαιδευτικά πακέτα για προπονητές, διαχειριστές και νέους.
– Μια διαδικτυακή κοινότητα ανταλλαγής.
– Πολιτικές συστάσεις που δείχνουν πώς ο αθλητισμός μπορεί να προάγει τη βιωσιμότητα και την ένταξη.
Μας έδειξε επίσης κάτι βαθύτερο: ότι ο αθλητισμός μπορεί να διαμορφώσει αξίες — ευθύνη, δικαιοσύνη, συνεργασία — αξίες που είναι σήμερα επειγόντως αναγκαίες στις κοινωνίες μας.
Γιατί ας είμαστε ξεκάθαροι: η ανθρωπότητα βρίσκεται μπροστά σε σκληρά διλήμματα. Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι.
Σε μια στιγμή όπου χρειαζόμαστε απεγνωσμένα συνεργασία για να αντιμετωπίσουμε τις υπαρξιακές απειλές του αιώνα μας — την κλιματική κρίση, τις πανδημίες, τα όπλα μαζικής καταστροφής, τις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, τις αυξανόμενες ανισότητες και τη φτώχεια — βλέπουμε μια υποχώρηση στον εθνικισμό, τη διαίρεση και τη σύγκρουση.
Καθημερινά ερχόμαστε αντιμέτωποι με την αντίθεση ανάμεσα σε δύο οράματα για την ανθρωπότητα.
Το όραμα των Ολυμπιακών Αγώνων — και το όραμα της Ρωμαϊκής Αρένας.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ιδρύθηκαν ως συνθήκη ειρήνης, σεβαστή για πάνω από χίλια χρόνια.
Η ανθρωπότητα, η αριστεία και ο σεβασμός, η ενότητα και το ευ αγωνίζεσθαι τιμήθηκαν· οι αθλητές συναγωνίζονταν ως ελεύθεροι πολίτες, δεσμευμένοι από κανόνες, τιμώντας ο ένας τον άλλον μέσα στην ειρήνη.
Η Αρένα, αντίθετα, δόξαζε τη βία.
Μετέτρεπε την ανθρώπινη οδύνη σε θέαμα.
Γιόρταζε την κυριαρχία και την υποταγή.
Εξουσία χωρίς περιορισμούς, όπου η ζωή ή ο θάνατος των ανίσχυρων εξαρτιόταν από την αυθαίρετη απόφαση του αντίχειρα του αυτοκράτορα.
Μήπως αυτό δεν μας θυμίζει όσα συμβαίνουν σήμερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Γιατί σήμερα αντιμετωπίζουμε το ίδιο ερώτημα:
– Θα μετατρέψουμε τη διεθνή σκηνή σε μια αρένα αντιπαλότητας, όπου η ωμή δύναμη αποφασίζει, όπου η βία κυριαρχεί, όπου η ανθρωπιά υποβαθμίζεται;
– Ή θα επιλέξουμε το ολυμπιακό πνεύμα: συνεργασία, ειρήνη, τους κανόνες του ευ αγωνίζεσθαι, όπου αναγνωρίζουμε την κοινή μας μοίρα και την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπινου όντος;
Η επιλογή δεν είναι αφηρημένη.
Γίνεται κάθε μέρα — στην πολιτική, στους θεσμούς μας, στις κοινότητές μας.
Και η ιστορία μας έχει δείξει τη δύναμη της επιλογής του ολυμπιακού πνεύματος: όταν Βορειοκορεάτες και Νοτιοκορεάτες αθλητές παρέλασαν μαζί στην Πιονγκτσάνγκ· όταν αποφεύχθηκαν βομβαρδισμοί στο Ιράκ κατά τη διάρκεια των Χειμερινών Ολυμπιακών του Ναγκάνο και ανεστάλησαν στρατιωτικές ασκήσεις· όταν η Ολυμπιακή Εκεχειρία επέτρεψε στη UNICEF να παραδώσει σωτήρια εμβόλια σε παιδιά στο μαχόμενο Σαράγεβο, ο αθλητισμός κυριολεκτικά έσωσε ζωές.
Το πνεύμα του Ολυμπισμού μας δείχνει ότι υπάρχει και άλλος δρόμος.
Ο αθλητισμός μπορεί να είναι — είναι — καταλύτης αλλαγής, εργαστήριο καλής διακυβέρνησης, όχημα βιωσιμότητας και ειρήνης.
Τα τοπικά σωματεία μπορούν να γίνουν πράσινοι φορείς δράσης για το κλίμα, ασφαλείς χώροι ένταξης, παραδείγματα διαφάνειας και λογοδοσίας.
Η Μεσόγειος, τόσο ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή, μπορεί να γίνει εργαστήριο λύσεων που θα εμπνεύσουν τον κόσμο.
Η εκπαίδευση μέσω του αθλητισμού μπορεί να δώσει στους νέους μας δεξιότητες, ανθεκτικότητα και, πάνω απ’ όλα, αξίες, ώστε να αντισταθούν στη διαίρεση και να οικοδομήσουν κοινωνίες συνύπαρξης.
Εδώ, στην Αθήνα, τη γενέτειρα τόσο της δημοκρατίας όσο και της ολυμπιακής παράδοσης, επιβεβαιώνουμε ότι αυτό το πνεύμα δεν είναι πολυτέλεια — είναι αναγκαιότητα.
Γιατί χωρίς κοινούς κανόνες, χωρίς συνεργασία, χωρίς σεβασμό, η παγκόσμια κοινότητα δεν μπορεί να αντέξει τις προκλήσεις που έρχονται.
Τα διλήμματα είναι σκληρά. Το διακύβευμα μεγάλο. Αλλά η επιλογή είναι δική μας.
Ας μεταφέρουμε, λοιπόν, το μάθημα των Ολυμπιακών: ότι η ανθρωπότητα είναι στο καλύτερό της όταν ανταγωνίζεται όχι για να καταστρέψει, αλλά για να ανυψώσει· όχι για να διχάσει, αλλά για να ενώσει· όχι για να κυριαρχήσει, αλλά για να συνεργαστεί.
Ας επιλέξουμε την κουλτούρα των Ολυμπιακών αντί της λογικής της Αρένας.
Ας επιλέξουμε το πνεύμα της ειρήνης αντί της λογικής του πολέμου.
Ας επιλέξουμε την αλληλεγγύη αντί της αδιαφορίας.
Και αν το κάνουμε, τότε — ναι — μαζί, η ανθρωπότητα μπορεί όχι μόνο να επιβιώσει τις μεγάλες προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας, αλλά και να ευημερήσει.
Θέλω να ευχαριστήσω το Erasmus Plus και να συγχαρώ όλους όσοι συμμετείχατε στην πρωτοβουλία SportEYE, καθώς στέλνετε ένα ισχυρό μήνυμα:
Είμαστε έτοιμοι να συν-δημιουργήσουμε ένα καλύτερο μέλλον.
Ένα μέλλον ειρήνης, βιωσιμότητας και αξιοπρέπειας για όλους.
Σας ευχαριστώ.»